Nic nie jest pewne… ale jak uczy historia większość z nas, przekonuje się o tym trochę za późno… jak pokazały ostatnie wydarzenia związane z aresztowaniem członków grup przestępczych tajności komunikacji nie zapewniają nawet specjalne telefony pracujące na unikalnym systemie operacyjnym. A co dopiero mówić o pewności komunikacji w pomieszczeniach? A do tego w pomieszczeniach należących do wroga?!

 

Trenton Park

Podczas II wojny światowej Anglicy przetrzymywali wziętych do niewoli, wyższych oficerów niemieckich w luksusowych warunkach w rezydencji w Trenton Park. Jeńcy mieli dostęp do aktualnej prasy, byli informowani o najnowszych wydarzeniach politycznych i wojennych. Nie wiedzieli tylko, że wszystkie pomieszczenia rezydencji są na podsłuchu. Przetrzymywanie oficerowie rozmawiali bardzo swobodnie, nie tylko komentując aktualne wydarzenia, ale również wymieniając uwagi na temat stosowanej strategii i taktyki wojsk niemieckich, uzbrojenia oraz popełnianych zbrodni wojennych. Wszystkie rozmowy były nagrywane i analizowane (Amerykanie nagrywali również jeńców niższych stopniem). W rezultacie otrzymano materiał spisany na 150 tys. stron. Wynika z nich, że żołnierze mówili z obojętnością o egzekucjach, gwałtach i mordowaniu.

Po wojnie w wyniku podziału na obóz wschodni i zachodni wywiady obu stron jeszcze bardziej doceniły znaczenie podsłuchu. Rozpoczęto prace nad miniaturyzacją samych urządzeń, źródeł zasilania oraz opracowywaniem innych niż „klasyczne” metod podsłuchowych. Już cztery lata po powstaniu CIA, w 1951 roku, utworzono Technical Services Staff (od 1960 roku Technical Services Division). W początkowym okresie komórka ta liczyła pięćdziesięciu pracowników. Jednak już po dwóch latach działania liczba pracowników TSS zwiększyła się pięciokrotnie. CIA była pewna, że dzięki przewadze technologicznej bardzo szybko osiągnie przewagę nad ZSRR i uzyska dostęp do wielu tajemnic bloku wschodniego.

No cóż, nie wszystkie prognozy się sprawdzają…. Najlepiej świadczy o tym taka anegdota:

„Siedzi sobie ambasador Averell Harriman w ‘study’ w Spaso House, swojej rezydencji w Moskwie tak na przełomie 1945/1946 i mówi do sekretarki: „Bardzo pani do ‘twarzy’ w tych nylonowych pończoszkach, panno Sally”. W tym samym czasie, w budynku, lub w ciężarówce niedaleko ambasady Griszka pyta kolegę: „Ty, Wowa, co to są nylonowe pończoszki, jakiś kolejny imperialistyczny wymysł?”

Ale od początku. Od lat 20tych XX wieku pracował w Rosji naukowiec – Lew Siergiejewicz Termen, jego życiorys jest właściwie gotowym scenariuszem filmowym. Agent rosyjski pracujący także w Stanach Zjednoczonych, przyjaciel Lenina, więzień GUŁAGU, wstąpił do KPZR pod koniec lat 80tych XX wieku – legitymację otrzymał już po rozpadzie ZSRR. Jest autorem wielu wynalazków – między innymi instrumentu muzycznego nazwanego od jego nazwiska – theremin. Nas jednak interesuje wynalazek, który opracował prawdopodobnie w 1943 roku, pracując w „szaraszce” - tajnym ośrodku badawczym. Ośrodki właściwie niewiele różniły się od więzień. Pracujący tam naukowcy byli całkowicie odcięci od świata zewnętrznego. Wynalazek ten – już po odkryciu przez służby amerykańskie w roku 1952 został nazwany „The thing”.
Ale wróćmy do roku 1945 roku, czwartego lipca tego roku z okazji Dnia Niepodległości grupa pionierów daje prezent ambasadorowi Stanów Zjednoczonych w Moskwie Williamowi A. Harrimanowi. Jest nim wykonana z drzewa kopia płaskorzeźby przedstawiającej bielika amerykańskiego, trzymającego trzynaście strzał, gałązkę oliwną o 13 liściach oraz z piersią zasłoniętą tarczą w kolorach amerykańskiej flagi. Jak głosi anegdota, gdy ambasador zadał retoryczne pytanie, gdzie powiesić rzeźbę, odpowiedziano mu, że najlepiej w jego gabinecie – aby dopiec anglikom… Oczywiście odpowiednie służby dokładnie sprawdziły prezent, był on podobno również poddany kwarantannie – czyli przetrzymany przez kilka tygodni poza głównymi pomieszczeniami ambasady. W końcu jednak wylądował, zgodnie z sugestią darczyńców w gabinecie ambasadora nad jego biurkiem.

Dopiero 7 lat później, całkowicie przypadkiem Amerykanie zorientowali się, że na terenie ambasady jest podsłuch. Podobno operatorzy radiowi armii amerykańskiej, nasłuchując rosyjską aktywność radiową, natrafili na głos własnego ambasadora. Korzystając z trwającego remontu ambasady, rozpoczęto poszukiwania. Ściągnięto nawet ze Stanów ekipę specjalistów. Po wielu dniach, a właściwie nocach bezowocnych poszukiwań stwierdzono, że sygnał z „pluskwy” dobiega ze ściany za biurkiem ambasadora. Zdjęto płaskorzeźbę i rozkuto ścianę. Nic nie znaleziono. Źródłem sygnału musiała być więc sama płaskorzeźba, ale po pierwsze była sprawdzana, po drugie wisiała już siedem lat, a nie była podłączona do żadnego źródła zasilania, więc wydawało się to niemożliwe. Mimo to została rozmontowana i w środku znaleziono tylko zwykły drut i membranę. Zdecydowano zabrać urządzenie do Stanów, podobno szef ekipy poszukiwawczej spał z urządzeniem pod poduszką bojąc się, że Rosjanie będą starali się je wykraść.

Po przewiezieniu na miejsce rozpoczęto badania, jednak Amerykańscy specjaliści nie potrafili wyjaśnić zasady działania podsłuchu. Po kilkudziesięciu tygodniach badań Amerykanie zdecydowali się przekazać urządzenie ręce brytyjskiego eksperta z kontrwywiadu Petera Wrighta. Tego samego, który w latach osiemdziesiątych ujawnił, że brytyjskie tajne służby założyły podsłuch w polskiej ambasadzie w Londynie. Dwa miesiące zajęło mu rozpracowanie rosyjskiego urządzenia. Z domu naprzeciwko amerykańskiej ambasady wysyłało radiową wiązkę o częstotliwości 800 MHz, celując w godło w gabinecie ambasadora. Gdy ktoś rozmawiał, fale głosowe powodowały wibracje membrany. Drgania przenoszone do anteny długości niespełna 23 centymetrów zmieniały trafiający w nią sygnał radiowy, odbijany do stacji nasłuchowej. Urządzenie nie potrzebowało zasilania, tak jak lustro nie potrzebuje energii, żeby odbijać światło. Brytyjscy technicy potrzebowali osiemnastu miesięcy, żeby skonstruować podobne urządzenie nazwane „Satyr”. Amerykanie od razu zamówili dwanaście takich zestawów, a Anglicy podejrzewali, że skopiowali je i zrobili jeszcze dwadzieścia dodatkowych.

Bardzo podobny system zastosowali Rosjanie w latach 1976 — 1984. W maszynach do pisania IBM Selectric, w które była wyposażona ambasada amerykańska w Moskwie, umieścili pręty wyposażone w magnetometry. Mierzyły one zmiany pola magnetycznego związane z ustawieniem metalowych ramion pozycjonujących głowicę drukującą i charakterystyczne dla każdego znaku. Odczyty były zamieniane na sygnał radiowy i przesyłane do stacji nasłuchowej w pakietach po 8 znaków. Amerykańska Agencja Bezpieczeństwa Narodowego odkryła to dopiero po przeprowadzeniu badań w Stanach Zjednoczonych.
C.D.N

 

Zabezpieczony przy pomocy reCAPTCHA